تفاوت احراز هویت دو مرحله‌ای (۲FA) و احراز هویت چندمرحله‌ای (MFA)؛
لایه‌های امنیتی برای حفاظت از اطلاعات
در دنیای دیجیتال امروز که تهدیدات سایبری روز‌به‌روز پیچیده‌تر می‌شوند، استفاده از روش‌های امن برای احراز هویت کاربران اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است. دو مورد از پرکاربردترین این روش‌ها، احراز هویت دو مرحله‌ای (۲FA) و احراز هویت چندمرحله‌ای (MFA) هستند. در این مقاله، به بررسی دقیق این دو رویکرد، تفاوت‌ها، مزایا و کاربردهای آن‌ها خواهیم پرداخت.
احراز هویت دو مرحله‌ای (۲FA) چیست؟
احراز هویت دو مرحله‌ای یا Two-Factor Authentication یکی از ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین روش‌ها برای افزایش امنیت دسترسی به حساب‌های کاربری و سامانه‌ها است. در این روش، پس از وارد کردن رمز عبور یا اطلاعات ورود اولیه، کاربر باید یک مرحله‌ی اضافه برای تأیید هویت خود طی کند.
مثال‌هایی از عوامل مرحله دوم در ۲FA:
ارسال کد تأیید از طریق پیامک یا ایمیل
پاسخ به سؤالات امنیتی از پیش تعیین‌شده
استفاده از اپلیکیشن‌های احراز هویت مانند Google Authenticator یا Authy
تأیید از طریق لینک یا نوتیفیکیشن در دستگاه مورد اعتماد
هدف اصلی ۲FA کاهش احتمال دسترسی غیرمجاز در صورتی است که رمز عبور به سرقت برود. حتی اگر یک مهاجم موفق به کشف رمز عبور شود، بدون دسترسی به عامل دوم نمی‌تواند وارد سیستم شود.
احراز هویت چندمرحله‌ای (MFA) چیست؟
احراز هویت چندمرحله‌ای یا Multi-Factor Authentication یک گام فراتر از ۲FA است و شامل دو یا بیشتر از دو نوع عامل احراز هویت متفاوت می‌شود. این رویکرد امنیتی در بسیاری از سازمان‌ها و کسب‌وکارهایی که با داده‌های حساس سروکار دارند، به عنوان استاندارد طلایی شناخته می‌شود.
سه عامل اصلی در MFA:
- عامل دانشی (Knowledge Factor):
اطلاعاتی که کاربر می‌داند، مانند رمز عبور، پین‌کد یا پاسخ سؤالات امنیتی.
- عامل دارایی (Possession Factor):
چیزی که کاربر دارد، مانند تلفن همراه، کارت هوشمند، توکن امنیتی یا کلید فیزیکی.
- عامل ذاتی (Inherence Factor):
چیزی که کاربر هست، یعنی ویژگی‌های بیومتریک مانند اثر انگشت، اسکن چهره، شبکیه چشم یا تشخیص صدا.
در MFA ممکن است ترکیبی از هر سه نوع عامل برای احراز هویت به‌کار گرفته شود، که این امر سطح امنیت را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.
تفاوت اصلی بین ۲FA و MFA
در حالی که بسیاری افراد ۲FA و MFA را به جای یکدیگر استفاده می‌کنند، این دو مفهوم از نظر فنی تفاوت‌هایی دارند:
۲FA همیشه فقط از دو عامل استفاده می‌کند.
به عنوان مثال: رمز عبور + کد پیامکی
MFA می‌تواند شامل دو یا بیش از دو عامل باشد.**
برای مثال: رمز عبور + کد پیامکی + اثر انگشت
بنابراین، هر ۲FA نوعی MFA محسوب می‌شود، اما همه‌ی MFAها الزاماً ۲FA نیستند؛ زیرا ممکن است شامل سه یا بیشتر عامل باشند.
مزایای استفاده از MFA نسبت به ۲FA
- امنیت بالاتر در برابر حملات پیچیده:
MFA امکان حمله موفقیت‌آمیز را تا حد زیادی کاهش می‌دهد، به‌ویژه در برابر حملات فیشینگ، مهندسی اجتماعی و سرقت رمز عبور.
- افزایش اعتماد مشتریان:
استفاده از MFA در اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های آنلاین حس اعتماد بیشتری به کاربران القا می‌کند.
- پاسخ‌گویی به الزامات قانونی و استانداردها:
بسیاری از استانداردهای امنیتی مانند PCI-DSS، HIPAA و GDPR توصیه یا الزام به استفاده از MFA دارند.
- مدیریت دسترسی پیشرفته‌تر در سازمان‌ها:
MFA می‌تواند در سیستم‌های احراز هویت سازمانی مانند Active Directory، سرویس‌های ابری و VPNها پیاده‌سازی شود.
جمع‌بندی
در شرایط کنونی که امنیت سایبری یک نگرانی جهانی است، استفاده از روش‌های احراز هویت چندلایه‌ای ضروری به‌نظر می‌رسد. ۲FA یک قدم مؤثر است، اما MFA امنیت را به سطح بالاتری ارتقاء می‌دهد. انتخاب بین این دو روش به میزان ریسک، اهمیت اطلاعات و سطح دسترسی کاربران بستگی دارد. توصیه می‌شود سازمان‌ها و کاربران حرفه‌ای تا حد امکان از MFA استفاده کنند تا خطرات احتمالی را به حداقل برسانند.
