طراحی دیتاسنتر : پیش از ورود به مبحث طراحی دیتا سنتر لازم است تا اندکی با مفهوم خود این مکان یا همان « مرکز داده ها » آشنا شویم . در همین رابطه باید اذعان داشت که در رایانه های شخصی یا همین تلفن های هوشمندی که در دستان ماست ، بخشی وظیفه پردازش اطلاعات ، قسمتی درگیر ذخیره و حراست از آن ها و جزئی از آن هم در گیر و دار جمع آوری داده ها می باشد . با در نظر گرفتن این محصولات می توان دریافت که هریک از آن ها بخشی تعریف شده برای انجام به نحو احسنی این شرح وظایف داشته و با همکاری یکدیگر ورودی های خام را به خروجی های مطلوب ما تبدیل می کنند .

با عنایت به این سامانه فرض کنید که به جای یک رایانه شخصی با سیستم های درهم تنیده یک سازمان طرف هستیم . در چنین شرایطی که نیاز به اشتراک گذاری و یکپارچگی اطلاعات میان بخش های مختلف این مجموعه حس می شود ، بی تردید تجهیزات مرسوم توانایی یکدست کردن اطلاعات را نداشته و چنانچه به نحوی این اتفاق روی دهد ، میزان انرژی مصرف شده با صورت های گوناگون ، منابع تلف شده ، ناهمخوانی های افسارگسیخته و دوباره کاری های اجتناب ناپذیر ، رویداد هایی هستند که اعمال چنین اقداماتی را از حالت بهینه و مقرون به صرفه بودن خارج می کنند ، لذا در این سطح نیازمند سامانه پیشرفته تری هستیم تا به اقتضای فعالیت مجموعه مذکور به جمع آوری ، پردازش و ذخیره داده های آنان بپردازد .

همانطور که از نام مرکز داده ها بر می آید ، این ناحیه فیزیکی از یک سازمان که بنا به وسعت اطلاعات یا گستردگی زیر بنای سازه مورد نظر می تواند از یک اتاق کوچک تا چند طبقه از آن را در بر بگیرد ، در حقیقت محفلیست که با انواع سرویس گرها ، تجهیزات الکترونیکی ، زیرساخت ‌های ارتباطی و ملزومات امنیتی پر شده و به نگهداری و پشتیبانی از سیستم های مبتنی بر شبکه می پردازد . همانطور که پیشتر اشاره شد دیتا سنتر ها بنا به نیاز کارفرما طراحی و راه اندازی می شوند ، در نتیجه ممکن است کاربرد کلی شبکه‌ های خصوصی یا سازمانی دقیقاً مشابه SP یا فراهم‌ کنندگان سرویس نبوده و یا مراکز داده اینترنتی یا فرا سازمانی ساختار غیر مشابه با مراکز داده محلی داشته باشند .

با وجود تفاوت های قابل انتظاری که میان مدل های مختلف دیتا سنترها وجود دارد ، اصلی میان آن ها مشترک است که چنانچه نادیده گرفته شده یا به دلایل مختلفی سبک شمرده شود ، با گذر زمان نتایج نامطلوب خود را نمایان می کند . این اصل مشترک که همان طراحی دیتا سنتر می باشد ، به روشنی بیان می دارد که برپایی شبکه در سطوح مختلف امری فنی و علمی بوده که تنها بواسطه مهارت و تجربه متخصصین این حوزه پدیدار شده و به بازدهی بالایی می رسد .

از همین روی مجموعه های نامدار این حوزه که بی تردید فاواجم نیز عضوی از این خانواده بزرگ است ، با تقسیم پروژه طراحی دیتاسنتر به شش زیر شاخه اصلی نسبت به برپایی آن اقدام می کنند . در این مراحل که عبارت اند از

  • سیستم شبکه
  • سیستم ‌های نرم ‌افزاری
  • سامانه توزیع قدرت
  • سامانه ذخیره‌سازی
  • سامانه تأسیسات و
  • سامانه فیزیکی ،

تجهیزات شبکه از قبیل سوئیچ ها ، تجهیزات امنیتی مانند آنتی ویروس ها و دیوار آتش ، سامانه پایش شبکه و مدیریت آن ، سرورها و نرم افزارهای مرتبط با آن ها ، کابل ها و نحوه چینش همه این عوامل مورد بررسی قرار می گیرند . با ترسیم نقشه ای اصولی که معیار آن ویژگی های سازه دیتا سنتر و همچنین نوع کاربری این پدیده می باشد ، نوبت به برپایی سامانه های امنیتی که وظیفه حفظ اطلاعات و عدم اجازه نفوذ عوامل نامطلوب به نرم افزارها را بر عهده دارند می رسد . یکپارچه کردن اطلاعات در کنار برپایی سامانه مدیریت سیستم های عامل ، نرم افزارهای مهم و کاربردی و همچنین بانک اطلاعاتی نیز از دیگر اقدامات این مرحله می باشد .

بی تردید هرچه حجم مرکز داده ها بزرگتر بوده و طراحی دیتاسنتر پیچیده تر باشد ، مصرف انرژی و قدرت لازم برای راه اندازی آن نیز افزایش می یابد ، در نتیجه لازم است تا در کنار تسلط کامل تیم طراحی به امور فنی شبکه ، کارشناسی نیز در میان آن ها حضور داشته باشد تا به صورت ویژه به توزیع قدرت ، کنترل و پشتیبانی آن ، پایش و نحوه انتقال این پدیده نظارت داشته باشد . نیاز به تأکید نیست و همه ما به خوبی می دانیم که آنچه باعث کارکردن لوازم الکتریکی می شود نیروی برق یا الکتریسیته است . از آنجایی که دیتا سنترها نیز از این قاعده مستثنی نیستد و از سویی دیگر فعالیت کاربران فراوانی که شاید تعدادشان میلیونی نیز باشد در گرو کارکردن صحیح این سامانه است ، مشخصاً تأمین انرژی و کارکرد صحیح این محصولات از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و متخصصین برپایی آن باید به همه جوانب کار در همان بدو طراحی توجه کنند .

شاید بتوان شاه بیت غزل طراحی دیتاسنتر را برپایی سیستم ذخیره‌ سازی آن دانست ، جایی که سامانه های ذخیره سازی ، پشتیان ‌گیری و نگهداری داده ها به ثبت و ضبط مستمر فعل و انفعالات دیجیتالی سازمان مشغول بوده و با توسل به سیستم بازیابی اطلاعات خود در صورت لزوم مطالب آسیب دیده یا از دست رفته را ترمیم و بازگردانی می کند .

در مورد سیستم تأسیسات هم باید به این نکته اشاره کرد که فعالیت سخت افزارهای گوناگون در محیطی بسته به گرم شدن محیط و کاهش بازدهی این سخت افزارها منجر می شود ؛ در نتیجه نیازمند سامانه ای برای تهویه مطبوع و تزریق مداوم جریان هوای خنک به داخل این محفظه هستیم . از آنجایی که در حین تلاش  برای کاهش دما به فکر ایزوله نگه داشتن این مکان از شر پدیده های خارجی هستیم ، نمی توانیم از یک هواکش پره ای یا جریان باد طبیعی استفاده کنیم ، به همین دلیل وجود لوله کشی هایی با حمل مایعات مبرّد و همچنین لوله های اچ واک (HVAC)  که وظیفه کاهش دمای محیط را بر عهده دارند در طراحی دیتا سنترها الزامیست .در انتهای کار نیز برپایی سامانه های کنترل دسترسی ، پایش محیطی و اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با تهدیدات از دیگر کارهاییست که به منظور افزایش بهره وری این محیط انجام می شود .

به طور کلی وقتی قصد دارید که اقدام به طراحی دیتا سنتر کرده و آن را به مرحله اجرایی در آورید باید این مطلب را خوب بدانید که چنین کاری نیاز به  سر و کار داشتن با انواع پیمانکاران خدمات فنی از جمله کابل کشی زیر ساخت شبکه ، سقف یا کف کاذب ، برق و روشنایی ، متخصص سیستم های تهویه HVAC ، دوربین های مدار بسته ، سیستم کنترل ورود و خروج و تعدادی دیگر از خدمات مختلف فنی دارید که این موضوع مستلزم داشتن صبر و حوصله فراوان برای ایجاد هماهنگی های لازم میان این پیمانکاران مختلف و متعدد است. در واقع هنر یک طراح دیتا سنتر در این است که بتواند با برنامه ریزی دقیق کار را به شکلی پیش ببرد که پس از اتمام کار یک پیمانکار نوبت به نفر بعدی برسد و او نیز در همان زمان در آنجا حاضر باشد.

از اولین کارهایی که برای طراحی دیتا سنتر باید انجام داد موضوع تخمین فضای مورد نیاز و همچنین میزان برق و تهویه لازم برای زمانی که دیتا سنتر در مصرفی ترین حالت خود قرار دارد است ؛ همچنین آینده نگری در مورد ارتقا آن ، چه از نظر فضای مورد نیاز در آینده و چه قطعاتی مانند رک ها و سرور ها که ممکن است بعد ها به دیتا سنتر اضافه شوند نیز جزئی از تخمین فضا محسوب می شود. در چنین شرایطی حتماً باید پیش از هر کاری با کارفرما مشورت شود و با توجه به سوالاتی که از او پرسیده می شود به بسیاری از جواب های خود برسید. به عنوان مثال می توان از وضعیت فعلی کسب و کارشان پرسید و اینکه در آینده چه فکر هایی برای ارتقا سطح کاری خود و در نتیجه ارتقا دیتا بیس در سر دارند.

یکی از ملزوماتی که برای طراحی دیتا سنتر باید به آن واقف باشید این است که باید بتوانید با استفاده از تمام اطلاعات خود کمترین هزینه را برای کارفرما بتراشید و به گونه ای رفتار کنید که کارفرما متوجه صداقت کاری شما شود. اگر بدون توجه به خواسته های مشتری و تنها با توجه به منافع خود سعی در دادن طرحی داشته باشید که مورد قبول کارفرما نیست و در ادامه نیز به راهکار خود اصرار بورزید خیلی نمی توان امید داشت که آن پروژه را به دستان شما بسپارند زیرا اولین چیزی که در برخورد با کارفرمایان اهمیت دارد این است که صادقانه صحبت کنید و این مطلب را بدانید که حرف های راست و درست خیلی زود بر دل می نشینند و چرب زبانی های بیجا و مکارانه خیلی زود مشخص می شوند.

در ادامه بحث در مورد طراحی دیتا سنتر ها به دومین قدم برای انجام پروژه برپایی آنها می رسیم . دومین قدم در طراحی و اجرای یک دیتا سنتر موفق تامین فضا ، برق ، امنیت مکان ، کف کاذب برای برپایی سیستم بر روی آن ، سیستم ارت برای جلوگیری از مشکلات برقی ، حفاظت الکتریکی و سایر تسهیلات مورد نیاز برای برپایی دیتا سنتر مورد نظر است. طراح در چنین زمانی باید با کارفرمای خود صحبت کند و فضای مناسب را برای تعیین دیتا سنتر انتخاب نماید.

اغلب کارفرمایان تلاش می کنند تا مکان هایی که مورد نیازشان نیست را به عنوان مکانی برای برپایی دیتا سنتر معرفی کنند؛ به عنوان مثال آنها اغلب انباری هایی که خیلی به آنها نیاز ندارند را در اولین مرحله به طراحان معرفی می کنند اما یک طراح حرفه ای برای ایجاد یک دیتا سنتر مناسب باید پارامترهایی را در نظر داشته باشد . به عنوان مثال در شهر هایی که به دلیل بارندگی همیشگی احتمال جاری شدن سیل وجود دارد نمی توان دیتا سنتر را در انبار یک زیرزمین پایه ریزی کرد. همینطور در ساختمان های چند طبقه نباید محل دیتا سنتر در بالاترین طبقات ممکن قرار گیرد به خصوص وقتی که آن مکان در مسیر تردد هواپیماها و یا نزدیک فرودگاه ها و مناطق نظامی قرار گرفته باشد.

از سومین گام هایی که برای برنامه ریزی و طراحی دیتا سنتر خوب و موفق باید برداشته شود انجام هماهنگی های کامل برای تهیه کردن یک نقشه معماری و مهندسی دقیق از ساختمان مورد نظر و بررسی تغییراتی که به واسطه ایجاد دیتا سنتر نیاز به اعمال آنها وجود دارد است. وقتی که طراحان دیتا سنتر با کارفرمای خود جلسه تشکیل می دهند باید نقشه های محلی که به عنوان محل ساخته شدن دیتا سنتر به آنها پیشنهاد داده می شود را از کارفرما بخواهند ؛ در صورتی که نقشه ای از ساختمان در دسترس نبود و یا به طور کل نقشه ای وجود نداشت طراحان می توانند با انجام توافق با کارفرما در ازای مبلغی منصفانه اقدام به تهیه نقشه مورد نظر کنند.

برای تهیه نقشه ابتدا باید از یک نقشه کش برای این کار دعوت شود و سپس با کمک مسئول برق و تاسیسات ساختمان اقدام به کامل کردن نقشه نمایند. البته در بسیاری از موارد کشیدن یک نقشه ساده و به اصطلاح شماتیک می تواند مشکلات را تا حد زیادی از بین ببرد و طراحان می توانند تغییرات مورد نیاز را بر روی همان نقشه اعمال کنند.

در ادامه کار ، پس از طی گام های قبلی حال نیاز به طراحی یک نقشه جانمایی داریم. نقشه جانمایی در واقع نقشه ای است که نشان می دهد تجهیزات مختلف به کار رفته در دیتاسنتر هر کدام در کجا قرار می گیرند و مسیرهای ارتباطی آنها چگونه خواهد بود. فضاهای مشخص شده داخل نقشه شامل اتاق ورودی (Entrance room) ، مناطق توزیع اصلی (main distribution areas) ، مناطق توزیع افقی (horizontal distribution areas) و مناطق توزیع تجهیزات (equipment distribution areas ) می باشد. در واقع اگر بخواهیم به زبان ساده توضیح دهیم طراحی دیتاسنتر و برپایی آن بدون پیشبینی های لازم و تعیین فضاهای مورد نیاز امری غیرممکن نیست اما قطعاً برپایی آن بدون در نظر گرفتن فضاهای مورد نیاز کار را در ادامه سخت خواهد کرد و نتیجه نهایی نیز به هیچ عنوان راضی کننده و حرفه ای نخواهد بود.
نقشه جانمایی باید علاوه بر موارد فوق ، شامل موارد دیگری همچون مسیرهای کابل کشی برق ، دوربین ، کابل کشی سیم های ارتباطی ، کابل های دیتا و کانال کشی تهویه مطبوع نیز باشد و قبل از اقدام برای اجرای دیتاسنتر تمامی این موارد را پیش بینی کرده باشد. در انتهای کار باید با بدست آوردن آخرین نسخه از نقشه های تجهیزات الکتریکی ، مکانیکی و مسیرهای مورد نیاز دیتا سنتر باید آنها را به نقشه جانمایی که طراحی کرده ایم اضافه کنیم و در نهایت به طراحی زیرساخت های ارتباطی کابل کشی شبکه بپردازیم که بین تجهیزات مستقر در درون دیتاسنتر مورد نیاز می باشد.

در نقشه جانمایی که برای طراحی دیتاسنتر رسم می شود یک مرکز داده شامل یه اتاق کامپیوتر یا همان Computer room می باشد که از آنجایی که سرورها در این قسمت تعبیه می شوند می توان گفت که این اتاق مهم ترین و اصلی ترین اتاق دیتاسنتر محسوب شده و در نقشه طراحی شده نیز عموماً بیشترین فضای ممکن به این قسمت اختصاص داده می شود. بقیه بخش هایی که در نقشه فضایی خاص برایشان در نظر گرفته می شود شامل بخش هایی از جمله مرکز عملیات (Operations Center) ، اتاق خدمات ارتباطات از راه دور (Telecommunications Room serving) ، اتاق های ذخیره سازی و بارگیری مخازن (Storage Rooms & Loading Docks) ، پشتیبانی از دفاتر کارمندان (Support Staff Offices) ، اتاق ورودی (Entrance Room) ، اتاق های برقی و مکانیکی دیتاسنتر (Datacenter Electrical &and Mechanical Rooms) ، فضای اداری عمومی (General Office Space) و اتاق های ارتباطات و تجهیزات است که از فضای خارج دیتاسنتر استفاده می کند. در ادامه به بررسی هر کدام از بخش های نامبرده خواهیم پرداخت.

جهت دریافت مشاوره رایگان و کسب اطلاعات بیشتر با شرکت فاواجم تماس حاصل فرمایید .

 ۲۲۸۴۸۰۴۱ ۰۲۱